“เมื่อต้องเป็นผู้ดูแลของผู้สูงวัยโรคอัลไซเมอร์ “

“ เมื่อต้องเป็นผู้ดูแลของผู้สูงวัยโรคอัลไซเมอร์ “

“... 🧑🏼‍🦳 ลืมหลงผิด ติดเดินตาม ถามซ้ำ ๆ ทำไม่บอก
หนีออกนอกบ้าน ต่อต้านด่าทอ ร้องขอสับสน เดินวนไม่นอน…”

วลีข้างต้นนี้คือตัวอย่างของอาการที่เกิดกับผู้สูงวัยที่เป็นอัลไซเมอร์ซึ่งแน่นอนว่าการดูแลผู้สูงวัยกลุ่มนี้ไม่ใช่เรื่องง่าย ๆ ดังคำที่ว่า “โรคนี้ไม่ได้เป็นคนเดียวแต่เป็นทั้งครอบครัว” เนื่องจากอาการของโรคที่เกิดขึ้นกับผู้สูงวัยจะส่งผลกระทบทั้งต่อตัวผู้ป่วยเองรวมทั้งครอบครัวด้วยเพราะผู้สูงวัยจะต้องการความช่วยเหลือดูแลที่มากยิ่งขึ้น ผู้ดูแลจึงต้องใช้ทั้งแรงกายและแรงใจทำความเข้าใจผู้สูงวัยกลุ่มนี้เพื่อให้สามารถช่วยเหลือดูแลกันได้อย่างดี เคล็ดลับง่าย ๆ ที่ผู้ดูแลสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการดูแลผู้สูงวัยที่เป็นอัลไซเมอร์ด้วยหลัก 3 ภาษา ดังนี้
1. ภาษากาย คือ ท่าทีในการแสดงออกที่เป็นมิตร อ่อนโยน สบตา สัมผัสร่างกายอย่างนุ่มนวล ให้การดูแลด้วยความเคารพ
2. ภาษาพูด ได้แก่ เรียกชื่อผู้สูงวัยก่อนสื่อสาร ใช้ภาษาที่เข้าใจง่าย ประโยคสั้น ๆ บอกเป็นขั้นตอน และควรถามทีละคำถาม
3. ภาษาใจ ได้แก่ เข้าใจความต้องการ ใจเย็น อดทน ปรารถนาดี เห็นอกเห็นใจ เอาใจใส่ และช่างสังเกต

ทั้งนี้ผู้ดูแลนั้นเป็นดั่งไม้ค้ำช่วยพยุงให้ผู้สูงวัยที่เป็นอัลไซเมอร์สามารถยืนหยัดขึ้นได้ซึ่งหน้าที่ในการดูแลที่ค่อนข้างหนักนี้อาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพร่างกายและจิตใจของผู้ดูแลได้เช่นเดียวกัน ดังนั้นผู้ดูแลควรมีวิธีในการดูแลตนเองอย่างเหมาะสม ดังนี้
- การดูแลร่างกาย ได้แก่ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ รักษาโรคประจำตัวของตนเองอย่างต่อเนื่อง นอนหลับเพียงพอ หาคนมาผลัดเปลี่ยนในการดูแลผู้สูงวัยบางครั้งเพื่อหยุดพักผ่อน
- การดูแลจิตใจ ได้แก่ ทำกิจกรรมที่สนใจเพื่อผ่อนคลายความเครียด เช่น ปลูกต้นไม้ ฟังเพลง นั่งสมาธิ พูดคุยกับเพื่อน เข้าร่วมกิจกรรมทางสังคมต่าง ๆ หรืออาจชวนเพื่อนมาทำกิจกรรมที่บ้าน เป็นต้น

จะเห็นได้ว่าผู้ดูแลนั้นเป็นบุคคลที่มีความสำคัญต่อผู้สูงวัยที่เป็นอัลไซเมอร์อย่างมาก จึงขอชื่นชมและเป็นกำลังใจในความอดทนและเสียสละของผู้ดูแลทุกท่านในการคอยอยู่เคียงข้างผู้สูงวัยที่เป็นอัลไซเมอร์ต่อไป

พว. จิรากร กันทับทิม
พยาบาลประจำศูนย์ดูแลภาวะสมองเสื่อม
โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย